Przyjaciel

Bezimienna główna bohaterka nagle traci przyjaciela, który bardzo wiele dla niej znaczył. Pozostaje po nim pustka – i wielki, przygarnięty przez niego dog arlekin. Kto miałby się nim zająć? Niechętna zwierzętom wdowa w podeszłym wieku? Nieobecna, skłócona ze zmarłym córka, która nawet nie pofatygowała się na pogrzeb?

W nagrodzonej prestiżową National Book Award z 2018 roku powieści Sigrid Nunez w sposób błyskotliwy i przenikliwy opowiada o przyjaźni, miłości i śmierci, jak też o wartościach, jakie do naszej egzystencji wnoszą zwierzęta. Kto komu bardziej pomaga w trudnych chwilach – one nam czy my im? Wzruszająca, mądra powieść o tym, co w życiu najważniejsze.

To jest książka, którą mogłabym napisać, gdybym umiała. Szczera, a zarazem baśniowa opowieść o miłości i żałobie. Analiza relacji z zesłanym miłosiernie przez opiekuńcze moce, choć rozsadzającym miniaturowe mieszkanie, psem. Podzielam zdumienie narratorki, która znajduje codziennie „spersonalizowane” reklamy kursów pisarskich, łączonych z gotowaniem, medytacją lub pobytem w spa. I jak ona odrobinę wierzę, że powieść może nas przeprowadzić przez najgorsze, lecz nikogo nie ocali. My możemy uratować kogoś, żeby on uratował nas, choć po lekturze nie mam pewności, czy takie zdanie nie topi się we własnej, pozornej, głębi (Inga Iwasiów).

Książka Sigrid Nunez, mądra i do bólu szczera, to nie tylko opowieść o najważniejszych uczuciach i pragnieniach, których często nie można spełnić. To nie tylko dowód na to, jak wyjątkowymi stworzeniami są psy. To również brutalna prawda o zakłamaniu i fałszywych relacjach panujących w środowisku literackim. Lustro, w którym wielu powinno się przejrzeć (Michał Nogaś, „Gazeta Wyborcza” / „Radio Książki”).

Nunez pisze w sposób prosty, ale jest to prostota wypracowana, podszyta olbrzymią erudycją. Przez pierwsze strony książki brnęłam powoli, ponieważ byłam tak zachwycona, że musiałam skopiować do notesu co drugie zdanie (Olga Wróbel, Kurzojady).

Można przeczytać całą w jeden wieczór, ale nie warto tego robić. Każda minuta spędzona z tą książką jest cenna. Nie śpiesz się do końca, ciesz się Przyjacielem jak najdłużej, bo nieczęsto trafia się tak mądra, a jednocześnie ciepła historia (Agnieszka Kalus, Czytam, bo lubię).

Nunez nie definiuje uczuć, nie nazywa ich; daje im wolność. Przyjaciel to literacki hołd dla wszystkich czworonogów, które zawsze są przy nas. W tej historii role się odwracają – to człowiek staje się najlepszym przyjacielem psa. Jedna z najpiękniejszych opowieści o (miłości? przyjaźni? szacunku?) byciu razem (Karolina Kurando, „Books Silence”).